Ik doe mijzelf een groot plezier als ik balans vind tussen inspanning en ontspanning.

Ik was trots op mijzelf toen ik een Bonsai boompje van meer dan achthonderd Legosteentjes in elkaar had gezet. Dat was voor mij niet eenvoudig om te doen omdat mijn ene hand praktisch geen gevoel en veel minder grijpfunctie heeft. Hierdoor moest ik veel handelingen met tussenstapjes doen en daarmee ook veel opnieuw proberen en veel geduld hebben. Het moeilijkste vond ik om de bladeren boven in de boom te plaatsen omdat ik boven aan de boom druk moest geven en tegelijkertijd de stam bij elkaar moest zien te houden. Door die druk had het schuine stammetje de neiging om in dertig steentjes uit elkaar te spatten. Dit bouwproces beschrijft misschien wel mooi hoe ik er op dit moment voor sta. Tijd om de balans eens op te maken.

Zoals de trouwe lezer weet, heb ik geen tijd voor geduld. Ik heb dit nooit echt gehad en in de afgelopen periode was het ook lastig want ik voelde de druk om zo veel mogelijk gebruik te maken van het natuurlijk herstel van mijn hersenen en lichaam. Ik weet dat de kans op het terugkrijgen van zoveel mogelijk functies het grootst is in de eerste weken, maanden en jaar. Ik wil daar dus maximaal gebruik van maken. Maar zo werkt het niet. Ik moet dingen nu eenmaal met rust en beleid doen. Ongeduld helpt mij niet. Ik probeer mijn ongeduld op te merken. Het duidelijkste signaal is een zucht. En in die zucht zit voor mij ook de manier om met mijn onrust om te gaan: ademen. Door gewoon mijn aandacht naar mijn adem te brengen kan ik mij ontspannen, mijn focus herwinnen en de rust vinden om kalm te doen wat ik wil doen.

Een mede-revalidant noemde ons wel eens “schuimpjes”, waarmee hij bedoelde dat wij dingen schokkerig, niet mooi of onhandig doen. Ik voel de blikken van anderen in mijn rug als ik dingen op een niet-standaard manier doe. Ik vermoed dat zij denken dat er iets mis is met mij. Negen van de tien keer zijn die blikken er helemaal niet, dus dan is het alleen mijn eigen perfectionistische kijk op dingen die ik doe. Maar die tiende keer zie ik sommige mensen daadwerkelijk bijzonder naar mij kijken. Soms nieuwsgierig of geïnteresseerd, maar soms ook boos of denigrerend. Grappend zei mijn vrouw deze zomer dat ik een T-shirt aan moest doen met de tekst: “Ja, ik heb een CVA.” Hoe dan ook, als ik mij nou eens niets aantrek van die interne en externe kritische blikken en ik doe wat ik wil doen maar op mijn geheel eigen wijze, kan ik voor mijn gevoel eigenlijk alles.

Misschien niet alles trouwens. Doordat ik niet alles voel of omdat de kracht in mijn hand (nog) niet helemaal terug is, zijn sommige dingen gewoon niet mogelijk. Zo is fietsen op een gewone fiets op dit moment onveilig. Een handschoen aandoen leidt tot frustratie maar niet tot het aanhebben ervan. Ook met geduld en of hulp lukken die zaken niet. Dat is het moment dat ik maar beter kan accepteren dat ik niet kan doen wat ik wil doen. Dan kan ik beter loslaten, want wat is, is.

Als ik de zaken niet neem zoals ze zijn dan loop ik het risico dat ik mijn energie verspil aan iets wat minder belangrijk is. Ik moet op dit moment echt heel bewust kiezen waar ik mijn energie aan besteed want ik heb minder energie en bijna alles wat ik doe kost mij veel meer energie dan het vroeger deed. Laat ik wel positief en optimistisch blijven over of ik de dingen kan maken die ik wil, maar daarbij wel realistisch blijven over wat mogelijk is met mijn beperkingen.

Ik heb de afgelopen maanden met mijn fysiotherapeuten en artsen vaak gesprekken gehad over wanneer doelen stellen het jezelf frustreren of stimuleren is. Of over de andere kant: geen of lage doelen stellen. Wanneer slaat acceptatie en realisme om in negativisme en jezelf te beperkende gedachten opleggen? Voor mijn NAH stelde ik altijd hoge en verliggende doelen aan mijzelf. Ik had dan vaak geen uitgewerkt of concreet plan over hoe ik dat doel ging bereiken, maar door dat doel te stellen werden keuzes makkelijker en waren mijn keuzes zo dat zij bijdroegen aan het halen van mijn doel.

Ik denk dat deze manier van doen nog steeds goed is. Uitgaan van mijn beperkingen voelt aan alsof ik opgeef of dat ik een zuurpruim word. Maar ik zie nu wel dat als mijn doelen te ver af liggen van wat mogelijk is, ik ook heel zuur kan worden omdat ik keer op keer niet slaag om de dingen te doen die ik wil doen. Ik moet hier dus weer een balans in vinden. Net zoals altijd is het handig om ook nu het midden te vinden tussen realisme en optimisme.

En die middenweg heb ik nog niet gevonden. Mede door mijn yoga opleiding ben ik er van overtuigd dat wat er met mijn lichaam gebeurt een weerspiegeling is van mijn geest. Ik ben nog niet zo ver dat ik wijsheid heb gevonden over wat mij in mei overkomen is, maar wat ik wel zie is dat ik op dit moment minder in balans ben en dat is zowel fysiek als geestelijk. Maar wat heb ik nu aan dit soort bespiegelingen? Misschien moet ik teruggaan naar wat ik eerder leerde. In 2018 schreef ik namelijk al dat ontspanning stabiliteit oplevert. Wellicht moet ik dus nu ook weer op zoek naar een betere balans tussen mijn inspanningen om te revalideren en de ontspanning door gewoonweg te genieten van het dagelijks leven (en dus niet alleen plezier te hebben in het kader van her-leren). En dat is eigenlijk een proces waar ik misschien al mijn hele leven in zit, namelijk het steeds weer vinden van een middenweg tussen hard en zacht zijn voor mijzelf.

(uit een interview in Trouw)

Ik ben Jan Monster, o.a. blogger en coach bij Wat zegt Jan. Wil je verder praten over dit blog, dan kan je hier contact met me opnemen. Wil jij mijn zoektocht naar mijzelf niet missen, volg dan de Wat zegt Jan-pagina’s op Instagram, Facebook, LinkedIn, Twitter en WordPress.com.